Badanie nieniszczące to kontrola przeprowadzana między innymi w zakładach przemysłowych. Nie zawsze proces ten wygląda dokładnie w ten sam sposób – metodę przeprowadzania analizy dobiera się na podstawie charakterystyki badanego materiału. Czym w praktyce są badania nieniszczące i co należy o nich wiedzieć?
NDT to skrót od Non-Destructive Testing, co w języku polskim oznacza Badania Nieniszczące. Jest to zbiór technik wykorzystywanych w przemyśle do oceny i kontrolowania jakości materiałów, konstrukcji i produktów bez wprowadzania zmian w ich strukturze czy właściwościach. Badania nieniszczące są używane w celu wykrywania wad, oceny integralności strukturalnej, monitorowania procesów produkcyjnych oraz spełniania norm jakościowych. NDT jest niezwykle istotne w przemyśle, zwłaszcza tam, gdzie bezpieczeństwo strukturalne i jakość materiałów mają kluczowe znaczenie, takie jak w branżach lotniczej, petrochemicznej, energetycznej czy produkcji konstrukcji stalowych. Metody te pozwalają na wykrywanie wad bez konieczności niszczenia lub wprowadzania zmian w badanych obiektach, co jest istotne w przypadku elementów, które muszą zachować swoją integralność strukturalną.
Badania są przeprowadzane przez specjalistów. Profesjonaliści są przeszkoleni w obszarze konkretnych technik NDT i posiadają odpowiednie certyfikaty i kwalifikacje. Wykonawcami badań nieniszczących mogą być osoby pracujące w laboratoriach badawczych, firmach inżynieryjnych, czy też bezpośrednio w przemyśle.
Technik NDT to osoba odpowiedzialna za przeprowadzanie konkretnych badań nieniszczących, taka jak badania ultradźwiękowe, radiograficzne, magnetyczne czy penetracyjne. Technik powinien być dobrze przeszkolony i posiadać certyfikaty potwierdzające jego umiejętności.
Inspektorzy NDT mają rolę nadzorowania procesów badawczych, interpretowania wyników badań i podejmowania decyzji dotyczących akceptacji lub odrzucenia danego elementu.
Inżynier NDT w przypadku bardziej skomplikowanych projektów czy analiz są zaangażowani w planowanie, projektowanie i zarządzanie procesem badań nieniszczących.
Pracownicy laboratoriów badawczych są odpowiedzialni za przeprowadzanie badań nieniszczących.
Chcesz wiedzieć, co to badania nieniszczące? To proces opierający się na analizie materiału – na przykład wyrobu gotowego, półproduktu lub surowca. Taka kontrola jest przeprowadzana przede wszystkim w zakładach przemysłowych, gdzie następuje łączenie różnych konstrukcji, na przykład poprzez spawanie. Następnie należy ocenić ich jakość oraz bezpieczeństwo – to właśnie wtedy przydają się badania nieniszczące. Wyróżnia się szereg metod kontroli, a wybór konkretnego sposobu na analizę materiału uzależniony jest od typu konstrukcji. Bardzo często łączy się kilka technik, aby ostatecznie uzyskać wiarygodne wyniki na temat kontrolowanego materiału. Nie bez powodu zakłady przemysłowe decydują się na takie rozwiązanie. Specjaliści oferujący przeprowadzanie badań nieniszczących posiadają nie tylko wiedzę, ale również dysponują narzędziami, które umożliwiają ocenę jakości złączy spawanych oraz innych konstrukcji. Kontroluje się precyzję wykonania danego elementu, ewentualne defekty oraz niedociągnięcia. Nawet najbardziej doświadczony inżynier niedysponujący stosownym sprzętem nie jest w stanie samodzielnie wdrożyć takiej analizy. Wspominając o tym, co to jest NDT, warto wiedzieć, że badania spawów mogą przeprowadzać tylko wykwalifikowani i certyfikowani specjaliści dysponujący stosownymi uprawnieniami.
Zapoznając się z informacjami o badaniach nieniszczących możesz natrafić na skrót NDT. W praktyce badania NDT są dokładnie tym samym, co badania nieniszczące. Skrót oznacza „non-destructive testing”. Możesz więc często spotkać się z takim oznaczeniem w kontekście kontroli różnego rodzaju materiałów przemysłowych. Na popularność przeprowadzania takiej usługi wpływ wywierają między innymi wymogi klientów oraz przepisy dotyczące bezpieczeństwa. Badania NDT pozwalają określić niezawodność danego wyrobu. Jednocześnie taka analiza nie narusza konstrukcji, więc badany element może być następnie oddany do użytku (o ile kontrola przyniosła wynik pozytywny). Warto wiedzieć nie tylko co to jest badanie NDT, ale również, kiedy się je przeprowadza. Choć kontrola najczęściej ma miejsce na etapie produkcji, nic nie stoi na przeszkodzie, aby analiza obejmowała konstrukcje i urządzenia będące w eksploatacji. Kontrola pozwala wykryć ewentualne nieciągłości materiałowe, co może świadczyć o niskiej jakości wyrobu oraz ewentualnym zagrożeniu dla użytkowników. Materiały z pozytywnym wynikiem takiej kontroli są zdatne do użytkowania, a przy tym całkowicie bezpieczne. Skoro wyjaśniliśmy, co to badania NDT, warto również wspomnieć, kto najczęściej z nich korzysta.
NDT badania nieniszczące są przede wszystkim stosowane przez zakłady przemysłowe zajmujące się produkcją konstrukcji metalowych, odlewów, złącz spawanych, rur oraz innych wyrobów, które przerabia się plastycznie. Taka kontrola pozwala zweryfikować niezawodność materiału, co jest szczególnie przydatne na etapie koncepcyjnym, gdy produkt jeszcze nie trafił do seryjnej produkcji. W ten sposób przedsiębiorstwo może zminimalizować koszty związane z wytwarzaniem oraz ewentualnymi przestojami. Badania NDT pozwalają również skutecznie podnosić jakość produkowanych wyrobów. Choć taka kontrola jest kojarzona przede wszystkim z analizą metalów, może być wprowadzona również w przypadku innych materiałów. Konieczne jest jednak zastosowanie dopasowanej metody, która przyniesie wiarygodne wyniki. Dlatego badania NDT dzielą się na różne rodzaje. Poszczególne techniki przeprowadza się w inny sposób, zwykle przy wykorzystaniu profesjonalnego wyposażenia. Kontrola ma charakter nieinwazyjny, więc nie niszczy analizowanego materiału.
Badanie spawów to kluczowy proces w przemyśle, mający na celu ocenę jakości połączeń spawalniczych. Spawy są powszechnie używane do łączenia różnych elementów konstrukcyjnych w wielu dziedzinach, takich jak budownictwo, przemysł petrochemiczny, lotnictwo czy energetyka. Aby zapewnić trwałość, bezpieczeństwo i skuteczność spawów, przeprowadza się różne rodzaje badania NDT.
Warto nieco lepiej poznać rodzaje badań nieniszczących. Poszczególne techniki mogą być ze sobą łączone, aby ostatecznie kontrola była kompleksowa i jak najbardziej rzetelna. Podstawowe rodzaje badań nieniszczących to:
Nieniszczące badania wizualne VT nieniszczące– kontrola bez wykorzystania dodatkowych narzędzi. Pozwala określić jakość wyrobu na podstawie doświadczenia specjalistów przeprowadzających analizę.
Nieniszczące badania penetracyjne PT – to weryfikacja potencjalnych niezgodności powierzchniowych. Kontrola PT sprawdza się w przypadku materiałów o niskim poziomie porowatości.
Nieniszczące badania magnetyczno proszkowe MT – w takim badaniu wykorzystuje się pole magnetyczne w celu weryfikacji ewentualnych niedociągnięć i błędów. Kontrola odbywa się również przy użyciu proszku ferromagnetycznego.
Nieniszczące badania ultradźwiękowe UT – badania niszczące spoin umożliwiająca wykrycie słabych punktów wewnątrz materiału.
Nieniszczące badania radiograficzne RT – uznawane za jedne z najbardziej wiarygodnych ze względu na dokładność. To szczególnie popularna kontrola dla elementów ciśnieniowych.
Nieniszczące badania termowizyjne TT – narzędzia termowizyjne wskazują obszary, gdzie występuje różnica temperatur. Kontrola ta przydaje się podczas analizy pracy maszyn, dodatkowo pozwala zlokalizować wycieki.
Badania nieniszczące to zestaw technik mających na celu ocenę jakości materiałów, struktur lub produktów, bez wprowadzania w nich trwałych zmian czy uszkodzeń. Te techniki pozwalają na wykrywanie wad, ocenę integralności strukturalnej oraz monitorowanie procesów, bez konieczności niszczenia badanego obiektu. Poniżej przedstawiam kilka głównych technik badawczych, które są często używane w ramach badań nieniszczących:
Podstawowa metoda polegająca na wizualnej ocenie wyglądu powierzchni badanego obiektu. Może obejmować oględziny gołym okiem, a także przy użyciu lupy, endoskopu, czy kamer. Wykorzystywane do wykrywania wizualnych wad, takich jak pęknięcia, ubytki, zadrapania czy korozja.
Wykorzystuje fale ultradźwiękowe do penetracji przez materiał. Wykrywanie wad opiera się na analizie odbitego lub rozproszonego sygnału ultradźwiękowego. Stosowane do wykrywania wad wewnętrznych, takich jak pęknięcia, porowatość czy niewłaściwa penetracja spoiny.
Polegają na przechodzeniu promieni rentgenowskich lub gamma przez badany obiekt. Uzyskany obraz pozwala na ocenę wewnętrznej struktury. Wykrywanie wad, takich jak pęknięcia, niewłaściwe penetracje czy porowatość.
Wykorzystuje barwnik penetracyjny, który wnika do powierzchniowych wad, ułatwiając ich detekcję. Najczęściej stosowane do wykrywania pęknięć, porów i wtrąceń na powierzchni obiektu.
Opierają się na indukowaniu pola magnetycznego w obszarze badanego obiektu i obserwacji zmian w polu wynikających z wad magnetycznych. Wykrywanie wad powierzchniowych oraz wady w głębszych warstwach materiału.
Wykorzystują prądy wirowe do wykrywania wad, zwłaszcza w metalach przewodzących prąd. Stosowane do wykrywania pęknięć, wtrąceń, korozji i innych wad.
Wybór konkretnej metody badawczej uzależniony jest od typu materiału, który będzie poddawany kontroli. Zwykle pierwszą techniką jest analiza wizualna, a dzięki ocenie możliwe jest wskazanie, jakie kolejne techniki zastosować, aby dokładnie zweryfikować jakość badanego materiału.
© 2022 Ultrarent - Laboratorium badań nieniszczących. Wszystkie prawa zastrzeżone. Realizacja strony: Proformat