Wstęp
Wybór skutecznej metody badań nieniszczących (NDT) zależy od rodzaju materiału, wady, budżetu i regulacji branżowych. Kolejne rozdziały przedstawią, co wybrać w kontekście różnych typów materiałów.
1. Materiały ferromagnetyczne (stal, staliwo)
- MT (magnetyczno-proszkowe): skuteczne przy defektach powierzchniowych i podpowierzchniowych znajdujących się na niewielkich głębokościach.
- UT: badania wnętrza – pęknięcia, rozwarstwienia.
- RT: analiza spoin i odlewów, kiedy potrzebny szczegółowy obraz struktury.
2. Materiały niemetaliczne (plastiki, beton, kompozyty)
- UT: dla tworzyw sztucznych i kompozytów – wykrywanie rozwarstwień, pęcherzy, wtrąceń.
- RT (DR): wykrywanie niezgodności spoin oraz ocena stanu rurociągów przez izolację
3. Cienkie elementy metalowe
- PT (penetracyjne): wykrywa nieciągłości powierzchniowe – pęknięcia, pory itp.
- VT: prewencyjne oględziny – stosowane obligatoryjnie w przypadku większości wyrobów.
4. Odlewy i odkuwki
- RT/DR: idealna do obrazowania porowatości, wtrąceń
- UT: alternatywa tam, gdzie radiografia nie wchodzi w grę.
- MT/PT: zastosowania w celu wykrycia niezgodności powierzchniowych.
5. Spawy
- Zwykle łączona aplikacja:
- VT → UT lub RT/RT(DR) → uzupełnienie środków jak MT/PT jeśli stal.
6. Rury i zbiorniki
- UT: dokładny pomiar grubości i wczesne defekty.
- RT/DR: przez izolację – pełna kontrola struktury oraz grubości ścianek
7. Kryteria wyboru metody
- Rodzaj materiału – ferromagnetyk vs materiały niemagnetyczne
- Typ wady – powierzchniowa (VT, PT, MT) vs wewnętrzna (UT, RT, RT(DR), TOFD, PAUT)).
- Grubość, geometria, dostępności.
- Poziom czułości / precyzji.
- Koszt i wymagania prawne.
- Zalecenia norm i branży.
- Pojedyncze vs łączenie metod – często kombinacje dają najlepsze wyniki.
8. Praktyczne przykłady
- Niskowęglowa stal konstrukcyjna: VT + MT/ + UT, PAUT, TOFD lub RT w razie potrzeby.
- Stale o strukturze austenitycznej: VT +PT + UT lub RT
- Rury izolowane w petrochemii: RT(CR lub DR) przez izolację.
- Kompozyty lotnicze: VT + UT, a gdy radykalna weryfikacja – RT.
- Betonowe konstrukcje: głównie RT/DR i VT, rzadko UT.
Podsumowanie
Wybór metody NDT powinien być przemyślany i dostosowany do typu materiału, rodzaju wad, warunków eksploatacji i przepisów. Kluczowe – wielopoziomowa strategia: VT → MT/PT → UT → RT, z elastycznością i uwzględnieniem kosztów.
